Od 1 października w Polsce oficjalnie wystartował system kaucyjny. Idea jest prosta – płacimy za napój w butelce czy puszce trochę więcej, ale po oddaniu pustego opakowania do sklepu odzyskujemy pieniądze. W praktyce jednak początkowo czeka nas okres przejściowy i sporo zamieszania.
Ile wynosi kaucja i za jakie opakowania?
Polacy będą musieli płacić kaucję za:
-
butelki plastikowe do 3 litrów – 50 gr,
Reklama -
metalowe puszki do 1 litra – 50 gr,
-
szklane butelki wielorazowe do 1,5 litra – 1 zł (dopiero od stycznia 2026 roku).
Oznacza to, że np. napój gazowany za 3,99 zł będzie kosztował 4,49 zł, ale jeśli zwrócimy pustą butelkę, odzyskamy doliczoną kwotę.
Dlaczego system jeszcze nie działa w pełni?
Choć system ruszył, przez pierwsze miesiące znalezienie „okaucjowanej” butelki może być trudne. Aby sklep mógł pobrać kaucję, opakowanie musi być oznaczone specjalnym znaczkiem na etykiecie.
-
W październiku dopiero zaczną pojawiać się takie produkty,
-
Na półkach wciąż pozostaną napoje w „starych” butelkach i puszkach,
-
Producenci i sklepy mają czas do końca roku na wyprzedanie zapasów.
Okres przejściowy i możliwy chaos
Resort klimatu przyznaje, że możliwe jest, iż 1 października na półkach nie będzie jeszcze żadnego opakowania objętego kaucją. W efekcie w pierwszych dniach systemu naliczanie kaucji wcale nie musi się pojawić w sklepach.
Co więcej, producenci mogą zdecydować się nie przystąpić do systemu kaucyjnego, płacąc zamiast tego tzw. opłatę produktową (karę). To dodatkowo wydłuży proces wymiany opakowań.
Czy system kaucyjny to ekologiczna rewolucja?
Z założenia nowy system ma zwiększyć poziom recyklingu i ograniczyć ilość odpadów trafiających do środowiska. Jednak branża podkreśla, że chaos wynikający z okresu przejściowego i niejednolite podejście producentów to poważny błąd ministerstwa, który może zniechęcić klientów już na starcie.
Zasady działania systemu kaucyjnego
Każdy klient kupujący napój w butelce lub puszce oznaczonej specjalnym logotypem zapłaci dodatkową kwotę – kaucję, którą będzie mógł odzyskać po zwrocie pustego opakowania.
Jak działa system krok po kroku?
-
Pobranie kaucji przy kasie
Kaucja jest doliczana do ceny napoju dopiero przy kasie. -
Obowiązek pobierania kaucji
Wszystkie sklepy, które oferują napoje w opakowaniach objętych systemem, muszą pobierać kaucję – bez względu na wielkość czy profil działalności. -
Oznakowanie opakowań
Tylko opakowania z logotypem systemu kaucyjnego podlegają zwrotowi.
Nie można odzyskać kaucji za butelki lub puszki bez oznaczenia. -
Zwrot bez paragonu
Aby odzyskać kaucję, wystarczy zwrócić opakowanie. Nie ma obowiązku okazywania paragonu. -
Gdzie oddać opakowania?
-
Sklepy o powierzchni powyżej 200 m² mają obowiązek przyjmować zwroty.
-
Małe sklepy poniżej 200 m² mogą przystąpić do systemu dobrowolnie.
-
Nie wolno zgniatać opakowań przed ich oddaniem.
-
-
Punkty zbiórki w gminach
W każdej gminie musi powstać co najmniej jeden stacjonarny punkt odbioru opakowań.
Dodatkowo mogą być tworzone punkty zbiórki także poza sklepami.
Podsumowanie
System kaucyjny ma sprawić, że puste butelki i puszki wrócą do obiegu, a nie na wysypiska czy do lasu. Kluczowe są jednak jasne zasady, oznakowanie opakowań i wygodny dostęp do punktów zwrotu, tak by klienci mogli łatwo odzyskać swoje pieniądze.
Recykling recyklingiem, ale ktoś właśnie wymyślił genialny podatek od lenistwa…
